Kalça Problemleri

  • Genç Erişkin Sorunları

Kalça problemleri yaşlara göre farklılık göstermektedir. Genç erişkin dönemde kalça spor yaralanmaları ve kalça yuvasının yetersizliği (displazi) görülebilir. Kalça displazileri nadir görülen rahatsızlıklar olmakla beraber tedavi edilmezler ise erken dönemde kalça artrozuna yol açabilirler. Bu sorunların ilk tedavisi her zaman için öncelikle ameliyat dışı yöntemlerle olmalıdır. Tedavide erken dönemde yakalanan kalça artrozu hastalarında konservatif tedavi yöntemleri kullanılabilir. Hayat modifikasyonu, kilo verilmesi, aniinflamatuar ilaç kullanımı ve fizik tedavi uygulamaları olabilir.

İlk tedaviye yanıt vermeyen hastalarda ise cerrahi tedavi ile beraber sorunun ortadan kaldırılması gerekmektedir. Kalça içerisinde yumuşak doku sorunları kalça artroskopisi ile tedavi edilebilir. Ancak kalça yuvanın yetersiz olduğu (displazi), özel tekniklerle yapılan kemik kesileri ile yuva normale yakın hale getirebilir. Bu kemik kesileri (osteotomiler) Kotz veya Ganz osteotomileri olarak da bilinmektedir. Bu osteotomiler ile beraber erken kalça artrozundan kurtulmak mümkündür.

  • İleri Yaş Kalça Sorunları

Kalça ekleminde uzun süreli rahatsızlığa yol açan en önemli ve en sık rahatsızlık kalça eklem kireçlenmesi kalça eklem artrozudur. Daha önce geçirilmiş bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi genetik yatkınlık da kireçlenmenin önde gelen nedenlerinden biridir. Yaş ortalamasının artması ile beraber esas olarak yaşlı nüfusu etkileyen kalça artrozu rahatsızlığı daha sık görülmekte ve hastalar uzun süreli bu rahatsızlıktan daha çok şikayet etmektedirler.

Ağrı, aksama, hareket kısıtlanması, bacakta kısalma ve dışarıya doğru dönme gibi bulguların öne çıktığı bu tür kalçalarda; kaygan ve pürüzsüz bir kıkırdakla kaplı eklem yüzeyinin bozulduğu, kemiğin deforme olduğu, yeni oluşan kemik çıkıntıların eklemi çevreleyerek sardığı görülür.

Tedavide erken dönemde yakalanan kalça artrozu hastalarında konservatif tedavi yöntemleri kullanılabilir. Hayat modifikasyonu, kilo verilmesi, aniinflamatuar ilaç kullanımı ve fizik tedavi uygulamaları olabilir. İleri derecede bozulmuş bir kalçanın tedavisi için kalça ekleminin yenilenmesi tartışmasız tek seçenektir. “Yapay eklem” ya da “total kalça protezi” olarak adlandırılan bu tedavi eklemin bozuk ve yıpranmış olan tüm yüzeylerinin metal-plastik-seramik türü malzemelerle değiştirilmesiyle yapılmaktadır.

Kalça Protezi Uygulamaları

Kalça protezi iki ana kısımdan oluşmaktadır. Leğen kemiğinin içerisine yerleştirilen bir yuva (asetabuler kısım) ve bununla eklem yapacak olan ve bacak kemiğinin içerisine yerleştirilecek olan baş (femoral) kısım.

Özel olarak geliştirilmiş alaşımlardan yapılan protezleri ameliyat sırasında uygun olarak hazırlanan kemik yapılarına yerleştirilir. Kemik ve protez arasındaki sıkı tutunum protezin yaşam süresini belirlemektedir. Bu tunumu sağlamak için günümüzde iki yöntem bulunmaktadır ; birincisi, “kemik çimentosu” (polimetilmetakrilat) olarak adlandırılan bir dolgu maddesinin yardımıyla bu sıkı tutunumun sağlanmasıdır. Diğer yöntem ise; özellikle malzeme ve mühendislik bilimlerinin gelişmesine paralel olarak son senelerde biraz daha ön plana çıkan çimentosuz tipte tutunan protezlerdir. Burada teknolojik olarak proteze uygulanan özel kaplamalar ile kemik protez tutunumu artırılmaktadır. İki protez arasında sentetik olarak özel maddeler konularak hem sürtünme azaltılmaya hemde eklem fonksiyonunu sağlamakta kullanılır. Bu maddeler genellikle seramik, metal veya polietilen maddeler olmaktadır.

Ameliyat Sonrası Dönem

Ameliyat genellikle 1-2 saat arasında sürer ve hasta genellikle 3-10 gün arası hastanede kalır. Ameliyat kalçanın yan tarafından yapılan 10 cm uzunluğunda bir kesik yoluyla gerçekleştirilir. Dikişler kendiliğinden düşebilir ya da emilmeyen tipte dikişler ise 2-3 hafta arasında alınır. Hastalar ameliyattan hemen sonra oturabilirler. Ameliyatın hemen ertesi günü ayağa kalkar ve iki koltuk değneği ile yürütülürler. İkinci gün koltuk değnekleri ile yürür merdiven inip çıkarlar. Ortalama 6 haftada tek koltuk değneği ile yürüyebilir hale gelir ve 3. ayın sonunda koltuk değneği olmadan bağımsız hareket edebilirler.

Egzersizler ve Kısıtlamalar

Ameliyat sonrası erken dönemde başlayıp devam edilecek özel egzersiz programları bulunmaktadır. Bu egzersiz programı sayesinde daha kolay mobilize olacaksınız hem de proteze alışma süresi daha kısa olacaktır. Bununla beraber kalça protezi ameliyatı sonrası yapmanızı istemediğimiz hareket olacaktır. Bunlar:

  • En az 8 hafta bacak bacak üstüne atma.
  • Dizini kalça seviyesinden yukarıya getirme.
  • Otururken öne doğru eğilme.
  • Otururken yerden bir şey almaya çalışma.
  • Ayağını aşırı şekilde içe veya dışarıya çevirme.
  • Belini 90 dereceden fazla eğme.
  • Yatarken üzerine battaniye çekmek için eğilmenin yasaklanması şeklindedir.